Inhoud
Informatie over ADHD
Hier is meer informatie te vinden over ADHD. ADHD is een stoornis die de meeste mensen wel kennen. Een kind met ADHD is onder andere hyperactief, impulsief en heeft grote concentratieproblemen.
Belangrijk om te realiseren is dat niet elk kind dat hyperactief is, per definitie ADHD heeft.
ADHD speelt zich vooral af in het hoofd van het kind, waardoor ze extreem veel moeite hebben met het ordenen van gedachten, acties en vaak geen goede koppeling tussen oorzaak-gevolg kunnen leggen.
Wat is ADHD?
ADHD staat voor Attention-Defict Hyperactivity Disorder, dit is de Engelse term voor aandachtstekort-/ hyperactiviteitsstoornis. Kinderen met ADHD hebben een gebrek aan aandacht en/of zijn overbewegelijk en impulsief.
Natuurlijk zijn alle kinderen wel eens druk en hebben alle kinderen wel eens moeite om hun aandacht erbij te houden. Maar bij kinderen met ADHD komt dit vaker voor en is het gedrag ook ernstiger dan je bij een kind van zijn of haar leeftijd zou verwachten.
Voorbeelden van ADHD-gedrag
Kinderen met ADHD worden vaak getypeerd als ‘druktemakers’ en ‘snel afgeleid’. Voor kinderen met ADHD is het bijvoorbeeld heel erg lastig om in de klas op hun plaats te blijven zitten. Ze dwalen door de klas heen en houden andere kinderen van hun werk. Wanneer ze wel op hun plaats zitten, zitten ze bijvoorbeeld te wriemelen of laten ze constant hun spullen op de grond vallen.
Kinderen met ADHD houden vaak niet van spelletjes waarbij ze lang moeten opletten. Als ze met spelletjes of speelgoed spelen doen ze dit op een rommelige manier en gaan ze bijvoorbeeld erg onvoorzichtig met het speelgoed om, waardoor speeltjes snel stuk gaan.
Vaak worden kinderen met ADHD ook als flapuit getypeerd, omdat ze alles wat ze denken er meteen uitgooien of anderen onderbreken voordat ze hun zin hebben afgemaakt.
De kenmerken van ADHD worden vooral goed zichtbaar wanneer er eisen aan het kind worden gesteld, bijvoorbeeld wanneer het kind een opdracht op school moet uitvoeren. Wanneer het kind vrij aan het spelen is en zijn eigen gang kan gaan zullen de kenmerken van ADHD veel minder opvallen.
Oorzaken van ADHD
ADHD is voor een groot deel erfelijk. Dit betekend dat een groot deel van de kinderen de stoornis overneemt van een familielid die ook ADHD heeft.
Naast de erfelijkheid kunnen problemen tijdens de zwangerschap en de geboorte ook van invloed zijn op de ontwikkeling van ADHD bij een kind.
Van vroeggeboorte en een laag geboorte gewicht is bekend dat ze van negatieve invloed zijn. Wanneer de moeder alcohol gebruikt of rookt tijdens de zwangerschap kan dit er ook voor zorgen dat het kind een groter risico loopt op het ontwikkelen van ADHD.
Vaak wordt gedacht dat voeding van invloed kan zijn op hyperactiviteit, vooral van suiker wordt dit gedacht. Toch is het niet wetenschappelijke bewezen dat suiker of ander voedsel van invloed is op ADHD.
Hoe komt het dat kinderen met ADHD impulsief reageren?
Kinderen met ADHD hebben vaak problemen met gedragsinhibitie. Gedragsinhibitie is het vermogen om een reactie die je wilt geven op het laatste moment te stoppen, of een reactie waarmee je al begonnen bent toch nog af te breken of te vertragen.
Dit zie je bij kinderen met ADHD terug in de problemen die ze kunnen hebben met het op de beurt wachten en het niet er uitflappen van een antwoord voor de hele vraag is gesteld. Ze zullen vaak impulsief reageren.
Er zijn bewijzen dat problemen met gedragsinhibitie worden veroorzaakt door een afwijking in de hersenen.
De problemen met gedragsinhibitie kunnen er ook voor zorgen dat kinderen met ADHD het moeilijk vinden om emoties onder controle te houden. Ze kunnen bijvoorbeeld overdreven reageren op een leuk gebeurtenis door hard te gaan gillen of ze zullen juist snel boos reageren wanneer ze zich in een lastige situatie bevinden.
Ongelukjes
Kinderen met ADHD hebben vaker ongelukjes of verwonden zichzelf sneller. Het is misschien wel goed voor te stellen dat het drukke en onoplettende gedrag er voor kan zorgen dat een kind met ADHD zichzelf in gevaarlijke situaties brengt, waarin hij of zij gewond zou kunnen raken.
De kenmerken van ADHD
Natuurlijk zijn onderstaande kenmerken dingen die bij veel kinderen voor komen. Bij kinderen en jongeren met ADHD is het echter vaak overduidelijk dat het geen opzet is. Het is geen gebrek aan opvoeding of aan duidelijkheid, maar door de chaos in het hoofd van het kind of de jongere, lukt het niet zichzelf te focussen op het vooruitdenken wat normale kinderen ontwikkelen gedurende hun levensjaren.
Als je kind voldoet aan meerdere kenmerken die hieronder genoemd worden, kan het zijn dat je kind ADHD heeft.
De enige manier om dit vast te stellen is middels een psychiatrisch onderzoek. We raden aan dit alleen te doen als er door de kenmerken van ADHD ook echt problemen optreden, omdat het onderzoek naar ADHD best veel tijd en energie vraagt van het kind.
Aandachtsproblemen
Kenmerken van problemen met aandacht die kinderen met ADHD kunnen hebben zijn:
- Maakt vaak slordigheidsfouten bij schoolwerk of tijdens andere activiteiten en heeft weinig aandacht voor details.
- Heeft veel moeite om de aandacht bij taken of een spel te houden.
- Lijkt vaak niet te luisteren als iemand wat verteld.
- Slaagt er vaak niet in om aanwijzingen op te volgen of taken te doen die opgedragen zijn.
- Heeft moeite met het organiseren van taken of activiteiten.
- Doet liever geen taken waarbij je lange tijd moet opletten.
- Is vaak (belangrijke) spullen kwijt.
- Is snel afgeleid door dingen die om zich heen gebeuren.
- Vergeet vaak dingen die hij of zij zou moeten doen.
Overbeweeglijkheid
Kenmerken van overbeweeglijkheid bij kinderen met ADHD zijn:
- Staat vaak op van zijn of haar plaats op school of in andere situaties waar het de bedoeling is dat je op je plaats blijft zitten (bijvoorbeeld in een restaurant of in de bioscoop).
- Rent vaak rond en klimt op dingen wanneer dit niet de bedoeling is.
- Zit vaak op de stoel te draaien of te wriemelen met de handen.
- Heeft veel moeite met rustig spelen en rustig zichzelf bezig houden.
- Praat vaak en erg veel.
- Is vaak in de weer of draaft maar door.
- Heeft moeite met rustig spelen of ontspannende activiteiten.
Impulsiviteit
Kenmerken van impulsiviteit bij kinderen met ADHD zijn:
- Kan moeilijk op zijn of haar beurt wachten (bijvoorbeeld tijdens een spelletje of bij het in de rij staan).
- Stoort vaak andere mensen wanneer ze in gesprek zijn of met iets bezig zijn.
- Geeft vaak al antwoord voordat de vraag helemaal is gesteld.
Wanneer heeft een kind ADHD?
Veel van de bovengenoemde kenmerken komen bij ieder kind wel eens voor. Dat betekent nog niet dat een kind meteen ADHD heeft. Om ADHD te hebben moet een kind minimaal zes van de bovengenoemde gedragingen laten zien, gedurende een langere tijd in ernstige mate (op z’n minst een half jaar).
Het is erg belangrijk dat het gedrag van het kind afwijkt van wat je van een kind van die leeftijd kan verwachten. Ook moet het gedrag in minimaal twee situaties voorkomen. Dit betekent dat een kind zowel thuis in het gezin, als bijvoorbeeld op school problemen moet hebben.
Kinderen met ADHD kunnen erg van elkaar verschillen. Sommige kinderen hebben alleen aandachtsproblemen, andere zijn alleen overbeweeglijk en impulsief. Daarnaast heb je ook een groep kinderen met ADHD die beide kenmerken laten zien. Zij hebben zowel aandachtsproblemen en vertonen druk en impulsief gedrag.
ADHD zorgt bij kinderen niet alleen voor problemen met aandacht en druk gedrag. Doordat kinderen ADHD hebben, ervaren ze vaak ook problemen op andere gebieden, bijvoorbeeld op school of met leeftijdsgenootjes.
School
Kinderen met ADHD kunnen moeite hebben op school. Vooral de problemen met de aandacht erbij houden zijn erg nadelig voor de schoolprestaties van een kind. Doordat ze snel afgeleidt zijn, is het lastig voor hen om goed hun schoolwerk te doen.
Leeftijdsgenootjes
Kinderen met ADHD kunnen ook problemen hebben bij de omgang met leeftijdgenootjes. Kinderen met ADHD zijn vaak lawaaiiger, drukker en drijven meer hun zin door dan hun leeftijdsgenootjes. Door dit gedrag kunnen ze onbedoeld andere kinderen irriteren. Dit kan er weer voor zorgen dat het moeilijk is voor kinderen met ADHD om vriendjes te maken en te houden. Kinderen met ADHD weten vaak wel hoe ze zich horen te gedragen in de omgang met andere kinderen, maar door hun ADHD is het voor hen moeilijk om dit toe te passen.
Officiële diagnose ADHD
Er is sprake van de officiële diagnose ADHD in het volgende geval. Het kan zijn dat een kind niet alle symptomen heeft, maar wel zo erg last heeft van de symptomen dat het niet normaal kan functioneren in het dagelijks leven. Ook in die gevallen moet er aandacht zijn voor de begeleiding van het kind.
A. | Ofwel (1), ofwel (2) | ||
(1) | Zes (of meer) van de volgende symptomen van aandachtstekort zijn gedurende ten minste zes maanden aanwezig geweest in een mate die onaangepast is en niet past bij het ontwikkelingsniveau: | ||
Aandachtstekort | |||
(a) | slaagt er vaak niet in voldoende aandacht te geven aan details of maakt achteloos fouten in schoolwerk, werk of bij andere activiteiten | ||
(b) | heeft vaak moeite de aandacht bij taken of spel te houden | ||
(c) | lijkt vaak niet te luisteren als hij/zij direct aangesproken wordt | ||
(d) | volgt vaak aanwijzingen niet op en slaagt er vaak niet in schoolwerk, karweitjes af te maken of verplichtingen op het werk na te komen (niet het gevolg van oppositioneel gedrag of van het onvermogen om aanwijzingen te begrijpen) | ||
(e) | heeft vaak moeite met het organiseren van taken en activiteiten | ||
(f) | vermijdt vaak, heeft een afkeer van of is onwillig zich bezig te houden met taken die een langdurige aandacht (langdurige geestelijke inspanning) vereisen (zoals school- of huiswerk) | ||
(g) | raakt vaak dingen kwijt die nodig zijn voor taken of bezigheden (bijvoorbeeld speelgoed, huiswerk, potloden, boeken of gereedschap) | ||
(h) | wordt vaak gemakkelijk afgeleid door uitwendige prikkels | ||
(i) | is vaak vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden | ||
(2) | zes (of meer) van de volgende symptomen van hyperactiviteit-impulsiviteit zijn gedurende ten minste zes maanden aanwezig geweest in een mate die onaangepast is en niet past bij het ontwikkelingsniveau: | ||
Hyperactiviteit | |||
(a) | beweegt vaak onrustig met handen of voeten, of draait in zijn/haar stoel | ||
(b) | staat vaak op in de klas of in andere situaties waar verwacht wordt dat men op zijn plaats blijft zitten | ||
(c) | rent vaak rond of klimt overal op in situaties waarin dit ongepast is (bij adolescenten of volwassenen kan dit beperkt blijven tot subjectieve gevoelens van rusteloosheid) | ||
(d) | kan moeilijk rustig spelen of zich bezighouden met ontspannende activiteiten | ||
(e) | is vaak “in de weer” of “draaft maar door” | ||
(f) | praat vaak aan een stuk door | ||
Impulsiviteit | |||
(g) | gooit het antwoord er vaak al uit voordat de vragen afgemaakt zijn | ||
(h) | heeft vaak moeite op zijn/haar beurt te wachten | ||
(i) | verstoort vaak bezigheden van anderen of dringt zich op (bijvoorbeeld mengt zich zomaar in gesprekken of spelletjes) |
B. Enkele symptomen van hyperactiviteit-impulsiviteit of onoplettendheid die beperkingen veroorzaken waren voor het zevende jaar aanwezig.
C. Enkele beperkingen uit de groep symptomen zijn aanwezig op twee of meer terreinen (bijvoorbeeld op school ,werk en thuis).
D. Er moeten duidelijke aanwijzingen van significante beperkingen zijn in het sociale, school- of beroepsmatig functioneren.
E. De symptomen komen niet uitsluitend voor in het beloop van een pervasieve ontwikkelingsstoornis, schizofrenie of een andere psychotische stoornis en zijn niet eerder toe te schrijven aan een andere psychische stoornis (bijvoorbeeld stemmingsstoornis, angststoornis, dissociatieve stoornis of een persoonlijkheidsstoornis).
De behandeling van ADHD
De behandeling van ADHD bestaat uit verschillende onderdelen.
Meestal wordt er begonnen met psycho-educatie. Bij psycho-eduactie wordt er niet alleen uitgebreide voorlichting over de stoornis gegeven, er wordt ook gekeken naar het leren herkennen en begrijpen van ADHD-gedrag. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan hoe er gereageerd moet worden in probleemsituaties.
Medicatie
ADHD wordt ook vaak behandeld door het gebruik van medicijnen. Medicijn gebruik kan samen voorkomen met gedragstherapie.
Het instellen van de juiste dosis kan enige tijd in beslag nemen, aangezien niet alle kinderen op dezelfde wijze reageren op medicijnen voor ADHD. Tevens dient voor een aantal medicijnen gezocht te worden naar de beste verdeling gedurende de dag.
Gedragstherapie
Bij gedragstherapie gaat het erom dat gevolgen van gedrag direct en consequent duidelijk worden gemaakt. Dit kan zijn door het belonen van gewenst gedrag en/of door het straffen bij ongewenst gedrag. Deze therapie is er op gericht om het gedrag van het kind te veranderen via de ouders.
Daarnaast is het belangrijk om voor kinderen met ADHD situaties voor te structureren, door te werken met duidelijke regels en schema’s. Dit geeft kinderen met ADHD veel steun, omdat het voor hen moeilijk is om zelf goede controle te krijgen over hun eigen gedrag.
Zelfregulatietraining
Bij zelfregulatietraining leert het kind om op een andere wijze met bepaalde situaties om te gaan. Het gaat hier om situaties waarvan het kind zelf aangeeft hier moeite mee te hebben. Het kind leert om beter om te gaan met gevoelens en emoties. Er wordt samen met het kind gekeken naar zijn gedrag en besproken waarom hij of zij zo reageerde.
Er is weinig bewijs dat zelfregulatie effect heeft op de symptomen van ADHD. Er is wel aangetoond dat de kinderen er een positiever zelfbeeld van krijgen.
Socialevaardigheidstraining
Veel kinderen met ADHD zijn sociaal minder vaardig en hebben vaak minder aansluiting bij hun leeftijdsgenootjes. Als de sociale problemen worden veroorzaakt door een gebrek aan vaardigheden dan kan een socialevaardigheidstraining zinvol zijn.
Multimodale behandeling
Het best zou zijn als de behandeling van ADHD zich richt op zoveel mogelijke gebieden die van invloed zijn op het kind, dit noemen ze een multimodale behandeling. Bij een multimodale behandeling worden zowel de ouders, het kind en de begeleiders van het kind betrokken. Bovendien wordt er bij de behandeling gebruik gemaakt van psycho-educatie, medicatie, gedragstherapie en het voorstructureren van situaties.
Dagbehandeling
Als vorenstaande behandelingen niet het gewenste effect hebben gehad dan kan een dagbehandeling worden overwogen. Daarnaast kan een dagbehandeling zinvol zijn als de problematiek van een kind zo groot en complex is dat een langdurige observatie naar verwachting meer duidelijkheid schept.
Tijdens de dagbehandeling wordt er samengewerkt met de ouders en overige directe familie om ervoor te zorgen dat ook na de behandeling verder wordt gewerkt op de ingeslagen weg.
Kiezen voor medicijnen of niet bij ADHD
Er bestaat verschillende medicatie die regelmatig gebruikt worden in combinatie met ADHD. De informatie op deze pagina is uitsluitend informatief. Medicatie dient altijd voorgeschreven te worden door een arts/psychiater en heeft verschillende effecten op verschillende personen.
Op deze pagina gaan we niet de discussie aan of medicijnen voor ADHD nodig zijn of niet, dat is aan ouders en kinderen zelf om te bepalen.
Er kunnen voldoende argumenten voor en tegen worden bedacht, maar we proberen op deze pagina een algeheel beeld te scheppen wat informatie op kan leveren bij het kiezen voor medicijnen of juist niet bij ADHD.
Verschillende medicijnen ADHD
Er zijn verschillende medicijnen op de markt die worden gebruikt bij kinderen met ADHD. De meest bekende merknaam is Ritalin, maar tegenwoordig gebruiken de meeste kinderen methylfenidaat (medikinet is er ook). Kenmerkend van deze medicijnen bij ADHD is dat ze kort werken, maar over het algemeen wel erg effectief zijn.
Bijkomend voordeel is dat methylfenidaat en ritalin een kind over het algemeen minder suf maken en minder kans bestaat op depressieve gedachten. Concerta is de naam waarbij de pillen langer werken. Dit heeft als voordeel dat het niet snel vergeten kan worden en dat er minder vaak ingenomen hoeft te worden. Nadeel van concerta is dat het meer kans geeft op depressieve gedachten.
Bij methylfenidaat en ritalin is het tevens belangrijk om de tijden goed aan te houden. Er is sprake van een rebound, die afhankelijk van het kind best veel kan verschillen. Dit is een korte periode van extreme hyperactiviteit die ontstaat als de pillen bijna uitgewerkt zijn.
Afwegingen om medicijnen bij ADHD te overwegen
Voor zowel ouders als kinderen is het een moeilijke afweging om medicijnen bij ADHD te overwegen. Er is in de media de afgelopen jaren een sterk beeld afgegeven van ouders die hun kinderen helemaal murw zouden maken met medicijnen, waardoor kinderen nergens meer op zouden reageren. Dit beeld is afschrikwekkend en voor veel ouders een reden om medicatie niet te overwegen bij ADHD. De waarheid is een stuk genuanceerder en is per kind afhankelijk.
Ouders moeten zelf, in samenspraak met een psychiater, beoordelen of de problemen die door de ADHD veroorzaakt worden, dusdanig zijn dat medicatie een oplossing is. Met name voor concentratieproblemen op school en verregaande chaos in het hoofd van je kind (veel warrige gedachten, moeite met het ordenen van gedachten en moeite met het gestructureerd uitvoeren van opdrachten) kunnen medicijnen zoals concerta of ritalin een uitkomst zijn.
Laat je als ouders niet opjutten door anderen, maar maak zelf een afgewogen keuze en bespreek samen met de psychiater of medicijnen bij kunnen dragen aan het welzijn van jouw kind, want daar gaat het om.
Praktische aanpak en tips ADHD
Praktische aanpak en tips voor ouders (en school) voor het omgaan met een kind met ADHD
Praktische aanpak
- Zorg voor duidelijke structuur, zoals een duidelijk dagindeling en duidelijke regels. Een kind met ADHD heeft deze structuur van buitenaf nodig.
- Geef uw kind duidelijke en haalbare opdrachten, waarbij u rekening houdt met de beperkingen van uw kind. Zorg er voor dat u altijd maar één opdracht tegelijk geeft.
- Wees alert op goed gedrag en beloon dit door het geven van complimenten en aandacht.
- Praat met de leerkrachten over ADHD en de benadering van uw kind.
- Geef het kind interessante en prikkelende taken, anders dwaalt de aandacht van het kind te snel af.
- Zorg er voor dat er ook ruimte is voor het kind om zijn energie kwijt te kunnen en zich lekker uit te leven. Geef duidelijk aan wanneer dit wel kan en wanneer niet.
- Laat het kind om zijn energie kwijt te kunnen een lekker actieve sport doen. Wat vindt het kind zelf leuk?
Tips voor ouders voor het omgaan met een kind met ADHD
- Zorg er voor dat het kind niet te veel bepaald wat er in het gezin gebeurt, houd zelf de touwtjes in handen. De andere kinderen hebben ook aandacht nodig.
- Blijf voor structureren, zorg er voor dat de gemaakte regels en afspraken regelmatig worden herhaald.
- Geef duidelijke en korte opdrachten. Geef altijd maar één opdracht tegelijk.
- Zorg altijd voor een snelle reactie op zowel ongewenst gedrag als gewenst gedrag.
- Let bij medicijn gebruik goed op of uw kind op de juiste manier zijn medicijnen gebruikt.
- Laat je niet tot een discussie met je kind verleiden. Stel vriendelijk en kort vast wat een kind moet doen.
Ik heb een vraag ik moet voor school een opdracht maken over adhd
met de vragen :
kenmerken, symptomen, oorzaak, gevolgen en behandeling of begeleiding.
zou u dat voor mijn kunnen formuleren?
HOOI,bedankt voor de informatie