Inhoud
Het Syndroom van Asperger
Het Syndroom van Asperger is een stoornis die aan autisme verwant is. Het is een stoornis die te maken heeft met de ontwikkeling van het kind.
Al vanaf de geboorte verloopt de ontwikkeling van het kind met Asperger anders dan bij andere kinderen.
Normaal tot bovengemiddeld intelligent
Het syndroom van Asperger is anders dan andere vormen van autisme. Kinderen met Asperger zijn vaak intelligent (normaal tot bovengemiddeld) en de taalontwikkeling is meestal ook goed ontwikkeld.
Kinderen met Asperger komen in eerste instantie ook over als normale kinderen. Hierdoor komt het nogal eens voor dat mensen uit de omgeving te veel vraagt van het kind.
Maar er zijn ook kenmerken van Asperger die andere vormen van autisme ook hebben: problemen in sociale situaties, ze kunnen zich niet zo goed inleven in anderen, ze kunnen niet goed tegen veranderingen en ze hebben vaak weinig verschillende interesses.
Emoties en gevoelens
Kinderen met asperger zijn vaak heel sociaal en inlevend, maar kunnen eigen emoties en gevoelens niet goed plaatsen of onder woorden brengen. Op hun omgeving komen ze vaak over als kleine professortjes. De interesses die ze hebben zijn vaak gericht op de tweede wereldoorlog, dinosaurussen, sterrenkunde of dieren. Over dit onderwerp kunnen ze oneindig praten en weten ze met name feitelijk heel veel te vertellen.
Oorzaak van het syndroom van Asperger
Er is onderzoek gedaan naar autisme en aan autisme aanverwante stoornissen (waaronder het syndroom van Asperger). Uit die onderzoeken komt naar voren dat er aanwijzingen zijn dat erfelijkheid een rol speelt.
Bij een kind met het syndroom van Asperger worden zintuiglijke prikkels op een andere wijze door de hersenen verwerkt.
Asperger komt voor in verschillende gradaties. In sommige gevallen kan het syndroom van Asperger zoveel invloed hebben dat schooluitval onvermijdelijk is.
Prognose Asperger
Mensen met het syndroom van Asperger kunnen beter leren omgaan met hun beperkingen dan mensen met klassiek autisme.
Op volwassen leeftijd begrijpen mensen met Asperger wat hun beperkingen zijn en kunnen ze hieraan werken. Het eenzijdig bezig zijn met hun interesses, kan op latere leeftijd zelfs leiden tot grote prestaties op één specifiek gebied.
Op die manier kan een nadeel een groot voordeel worden.
Kinderen met Asperger blijven moeite houden met het verwoorden van gevoelens en het aan andere uitleggen van wat ze bezighoudt. Hierdoor voelen ze zich vaak onbegrepen en ontstaat frustratie. Die frustratie kan zich uiten in enorm driftig gedrag, maar ook in sociale isolatie, depressiviteit en stemmingswisselingen (met name door het opkroppen).
Veel kinderen met asperger hebben wel dezelfde emoties als andere kinderen, maar vertonen meer moeite bij het verwerken en begrijpen van emoties.
Kenmerken syndroom van Asperger
Het syndroom van Asperger heeft de volgende kenmerken:
- Gebrek aan sociale vaardigheden: kinderen met Asperger hebben moeite met het aangaan en onderhouden van sociale contacten, en hebben problemen met het begrijpen van sociale regels en non-verbale communicatie (gebaren en gezichtsuitdrukkingen).
- Eenzijdige interesses: vaak houden mensen met Asperger zich op een gedetailleerde en obsessieve wijze bezig met eenzijdige interesses, en wijden daar ook urenlang over uit. Veelvoorkomende onderwerpen zijn de tweede wereldoorlog, dinosaurussen, dieren in het algemeen, sterrenkunde of het lezen van boeken.
- Stressgevoelig: kleine veranderingen kunnen al grote paniek veroorzaken.
- Slechte motoriek: zowel kinderen als volwassenen met Asperger bewegen vaak traag en houterig, hebben minder expressieve gelaatsuitdrukkingen en een wat vlakkere stem (monotoon).
- Cognitieve problemen: veel van wat er wordt gezegd letterlijk nemen of napraten.
Hieronder gaan we verder in op de verschillende kenmerken.
Kinderen met het syndroom van Asperger vinden het moeilijk om sociale situaties goed te begrijpen en snappen ook niet altijd de (ingewikkelde) regels van de sociale interactie. Omdat ze hier moeite mee hebben, hebben ze vaak ook weinig tot geen vriendjes en zijn vaak erg op zichzelf.
De taal is goed ontwikkeld, maar het communiceren gaat niet altijd even goed. Kinderen met Asperger praten vaak ’tegen’ de ander, in plaats van ‘met’. Dat kun je merken doordat ze praten over hun eigen interesses en er geen rekening mee kunnen houden of de ander het kan volgen of het interessant vindt.
Kinderen met Asperger kunnen moeilijk praten met andere kinderen, omdat ze vaak op een volwassen manier praten. Andere kinderen kunnen dit niet goed volgen of vinden het raar. Ook kunnen ze hun lichaamshouding of gezichtsuitdrukking moeilijk aanpassen aan wat ze vertellen.
Kinderen met het syndroom van Asperger merken het niet wanneer mensen tegen hen liegen of hen bedriegen. Hierdoor kan er gemakkelijk misbruik van hen gemaakt worden.
Eenzijdige interesses en bezigheden
Kinderen met Asperger hebben niet veel verschillende interesses. Ze zijn vaak erg gefixeerd op één bepaalde bezigheid. Ze kunnen er urenlang mee bezig zijn en willen er continu over praten tegen andere mensen.
Hierbij komt ook weer naar voren dat ze grote verhalen houden zonder er rekening mee te houden of de luisteraar wel interesse in het verhaal heeft.
Het kan ook voorkomen dat het kind weigert dingen buiten zijn interessegebied te leren. Voor kinderen met asperger is er allerlei speelgoed op de markt.
Veel kinderen met het syndroom van asperger houden van spellen zoals de smart box voor het bouwen van een eigen vulkaan, 3-d puzzels en meer. Ook wetenschappelijke spelen zoals anatomie-speelgoed wordt door veel kinderen met asperger erg leuk gevonden.
Hoewel de interesses vaak eenzijdig zijn hoeft dit geen grote problemen op te leveren bij kinderen. Wel is het in gesprekken vaak lastig voor kinderen, omdat ze door hun eenzijdige interesses andere dingen minder goed ontwikkelen.
Problemen met veranderingen
Kinderen Asperger kunnen niet goed tegen veranderingen. De kinderen raken snel van slag als dingen niet gaan volgens hun starre denkbeelden. Door zelfs de kleinste verandering kunnen ze erg angstig, boos of bezorgd worden. Kinderen met Asperger vertonen vaak obsessieve routines en willen graag dat alles hetzelfde blijft.
Verandering kan veel stress veroorzaken bij kinderen en jongeren met het syndroom van asperger, hoewel dit beter wordt naarmate kinderen ouder worden. Belangrijk hierbij is om toch regelmatig te oefenen, maar in kleine stapjes.
Problemen met de motoriek
Kinderen met Asperger zijn lichamelijk onhandig. Ze bewegen vaak traag en houterig. Ook de fijne motoriek (oog-handcoördinatie) kan verminderd zijn, waardoor de kinderen problemen kunnen hebben met onder andere het schrijven.
Daarnaast hebben de kinderen minder expressieve gelaatsuitdrukkingen en een wat monotonere stem.
Cognitieve problemen
Kinderen met het syndroom van Asperger hebben meestal een gemiddeld tot bovengemiddelde intelligentie. Ze hebben met name een erg goed geheugen. Ook hebben ze een zeer grote woordenschat en een geleerde manier van spreken.
Het komt echter geregeld voor dat kinderen met Asperger niet begrijpen waarover ze het hebben. Het kan zijn dat de kinderen dan enkel gelezen werk of anderen aan het napraten zijn.
Kenmerkend voor kinderen met het Syndroom van Asperger is dat ze alles letterlijk nemen van wat gezegd wordt.
Concentratieproblemen
Daarnaast hebben kinderen met het syndroom van Asperger vaak concentratieproblemen. Door de vele interne prikkels (zoals bijvoorbeeld de drang om telkens op te willen staan) kunnen ze zich niet concentreren of hun werkzaamheden organiseren. Ze kunnen niet goed hun aandacht richten op wat relevant is.
Volgens de DSM-IV zijn de volgende criteria bepalend voor het syndroom van Asperger:
A. Kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie, zoals blijkt uit ten minste twee van de volgende:
- duidelijke stoornissen in het gebruik van veelvoudig non-verbaal gedrag zoals oogcontact, gelaatsuitdrukking, lichaamshoudingen en gebaren om de sociale interactie te bepalen
- er niet in slagen met leeftijdgenoten tot bij het ontwikkelingsniveau passende relaties te komen
- tekort in het spontaan proberen met anderen plezier, bezigheden of prestaties te delen (bijvoorbeeld het niet laten zien, brengen of aanwijzen van voorwerpen die van betekenis zijn)
- afwezigheid van sociale of emotionele wederkerigheid
B. Beperkte, zich herhalende en stereotiepe patronen van gedrag,
belangstelling en activiteiten, zoals blijkt uit ten minste één van de
volgende:
- sterke preoccupatie met een of meer stereotiepe en beperkte patronen van belangstelling die abnormaal is in ofwel intensiteit of aandachtspunt
- duidelijk rigide vastzitten aan specifieke niet-functionele routines of rituelen
- stereotiepe en zich herhalende motorische maniërismen (bijvoorbeeld fladderen of draaien met de hand of vingers of complexe bewegingen met het hele lichaam)
- aanhoudende preoccupatie met delen van voorwerpen
C. De stoornis veroorzaakt in significante mate beperkingen in het sociaal
of beroepsmatig functioneren of het functioneren op andere belangrijke
terreinen
D. Er is geen significante algemene achterstand in taalontwikkeling
(bijvoorbeeld het gebruik van enkele woorden op de leeftijd van twee jaar,
communicatieve zinnen op de leeftijd van drie jaar).
E. Er is geen significante achterstand in de cognitieve ontwikkeling of in
de ontwikkeling van bij de leeftijd passende vaardigheden om zichzelf te
helpen, gedragsmatig aan te passen (anders dan binnen sociale interacties)
en nieuwsgierigheid over de omgeving
F. Er is niet voldaan aan de criteria van een andere specifieke pervasieve
ontwikkelingsstoornis of schizofrenie.
Ouders en school kunnen kinderen goed helpen bij het leren omgaan met asperger.
De ouders
De ouders moeten uitleg krijgen over wat het Syndroom van Asperger precies is, maar ook over hoe een kind met Asperger zich kan ontwikkelen.
Het is ook van belang informatie te geven over de aanpak in het algemeen. Daarnaast is het belangrijk dat de hulpverleners met de ouders meedenken over de aanpak van hun kind.
De school
Bij begeleiding op school geldt eigenlijk hetzelfde als voor de ouders. Zo is het bijvoorbeeld van belang altijd met school te bespreken of een kind op school kan blijven. Zo moet er besproken worden of de problemen die het kind heeft, opgevangen kunnen worden door de school. Ook spelen daarbij de grootte van de klassen mee en in hoeverre de leerkracht ermee om kan (leren) gaan. Elke school heeft zijn sterke en zwakke kanten.
Het kind
Soms is er ook directe hulp aan het kind gewenst. Dat kan het geval zijn als het kind erge last heeft van angsten. Als de problemen niet zo erg zijn, kan het kind de hulp krijgen via de ouders en via school. Hulp aan het kind zelf wordt beter mogelijk naarmate de intelligentie hoger is en naarmate het kind ouder is. Daarbij moet aan het kind goed uitgelegd worden wat hij heeft, wat zijn zwakke en sterke kanten zijn. Daarnaast kan er ook gewerkt worden aan het leren van bepaalde (sociale) vaardigheden.
Praktische aanpak
- Zorg voor een gestructureerde en voorspelbare omgeving.
- Bij nieuwe gebeurtenissen of verandering van regels altijd het kind goed voorbereiden. Houd er rekening mee dat kinderen met het syndroom van Asperger niet goed tegen onverwachte situaties/veranderingen kunnen.
- Leer kinderen met Asperger de sociale omgangsregels door letterlijk aan te geven hoe en wat te zeggen in verschillende sociale situaties. Dit kan aan de hand van rollenspellen.
- Doordat kinderen met Asperger de gevoelens van een ander niet intuïtief kunnen aanvoelen, moet hen geleerd worden hoe ze op de juiste manier kunnen reageren. Wanneer het kind een verkeerde reactie laat zien moet de fout uitgelegd worden en weer het goede voorbeeld gegeven worden.
- Een kind dat teruggetrokken gedrag laat zien, aanmoedigen om betrokken te zijn en deel te nemen aan activiteiten met leeftijdgenoten. Moedig het kind aan om met anderen te spelen.
- Laat het kind niet continu over zijn eenzijdige interesses praten. Beperk de tijd waarop het kind over zijn interesse mag praten.
- Spreek een tijd af over wanneer het (school)werk klaar moet zijn. Kinderen met concentratieproblemen presteren beter wanneer er een tijdslimiet is.
Tips voor ouders voor het omgaan met een kind met Asperger
Deze tips komen overeen met de tips die gegeven worden bij kinderen met andere vormen van autisme.
- Zorg ervoor dat het kind niet teveel bepaalt wat er in het gezin gebeurt. Hou zelf de touwtjes in handen. Je andere kinderen hebben ook aandacht en ruimte nodig.
- Ga voorzichtig om met het uiten van je gevoelens. Vooral emoties als vijandigheid, kritiek of over-betrokkenheid is niet goed voor je kind. Zulke emoties worden namelijk vaak niet door je kind niet begrepen. Het is zelfs zo dat ze de stress meer verhogen.
- Zorg ook dat je af en toe afstand van elkaar neemt. Irritaties en stress nemen namelijk toe als je meer dan 35 uur per week met elkaar doorbrengt.
- Zorg voor orde, regelmaat en structuur.
- Accepteer nooit agressief gedrag van je kind.
- Probeer nieuwe dingen stapje voor stapje in te voeren, te veranderen of te oefenen.
- Maak nieuwe dingen voorspelbaar, gebruik hiervoor desnoods visueel materiaal, zoals pictogrammen of beeldverhaal.
- Stop ongewenst gedrag bijtijds. Hoe langer je daar namelijk mee wacht, hoe moeilijker het wordt om het af te leren.
- Stimuleer gewenst gedrag, bijvoorbeeld het samenspelen met andere kinderen en een bezoekje aan de dokter. Je kind raakt daar dan mee gewend.
- Wanneer nieuwe zaken aangeleerd moeten worden; zet door en laat je niet afschrikken door tegenstand. Maak de situatie wel veilig voor het kind.
Bron beeld: Wikimedia
Mijn tweede vrouw geeft haar zoon met asperger steeds zijn zin. Als hij zijn zinnen op iets zet wil hij het nu en allemaal. Mijn vrouw is bang dat hij anders depressief zou worden of voor een trein gaat springen, maar ik als stiefvader zie dit als manipulatie. Deze jongen is een zeer zwaar juk op ons huwelijk. Alle hulp is welkom.
Het blijft lastig om hier op te reageren, zonder de situatie goed te kennen. Toch zie ik een aantal situaties terugkomen waar bovenstaand tips voor worden gegeven “Tips voor ouders voor het omgaan met een kind met Asperger”.
ik ben 12 jaar en heb ook asperger ik had precies hetzelfde, het beste is om er over te praten en uit te leggen dat je niet altijd kan krijgen wat je wilt en als hij zakgeld heeft zeg dat als hij iets graag wil hij daar voor moet leren sparen